تحلیل الگوهای فضایی پراکنده‌رویی در منطقه کلان‌شهری تهران

نویسندگان

  • هاشم داداش پور استادیار برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده مقاله:

مناطق کلان‌شهری به‌عنوان پدیده‌ای نوظهور در مقایسه‌ی دیگر شیوه‌های سکونت انسانی دارای روند شکل‌گیری و گسترش سریع‌تری در عرصه‌های مختلف است. هر منطقه‌ی کلان‌شهری با توجه به ویژگی‌ها و شرایط محیطی خود می‌تواند از الگوی رشد متفاوتی پیروی کند. بررسی ادبیات موجود در این زمینه نشان می‌دهد که نمی‌توان الگوی ثابت و مشخصی برای تمامی مناطق کلان‌شهری ارائه کرد. ازاین‌رو بایستی بوسیله‌ی شاخص‌هایی به سنجش میزان شکل‌گیری و گسترش پراکنده‌رویی در مناطق کلان‌شهری پرداخت. بر این مبنا هدف اصلی در این تحقیق شناسایی و بکارگیری سنجه ی پیوستگی فضایی-عملکردی به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار بر شکل گیری و گسترش این پدیده است. با توجه به دو بخشی بودن این سنجه، دو دسته ی اصلی از روش ها مورد استفاده قرار گرفته است. در تحلیل پیوستگی فضایی از شاخص آنتروپی شانون استفاده شده است که با استفاده از آن میزان پیوستگی فضایی در طی سال های مختلف مورد سنجش قرار خواهد گرفت. در تحلیل پیوستگی عملکردی از تحلیل شبکه استفاده شده است که بر اساس آن شاخص میزان جریان میان عناصر فضایی منطقه به عنوان عامل پیوستگی عملکردی شناخته می شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که گسترش پدیده ی پراکنده رویی رابطه ای مستقیم با پیوستگی فضایی-عملکردی دارد. به طوری که شهر تهران و کرج به‌عنوان دو نقطه ی مسلط در منطقه‌ی کلان‌شهری تأثیرات ویژه‌ای بر این الگو داشته‌اند. این نتایج نشان میدهد با گسترش و توسعه‌ی کرج به‌عنوان نقطه ی مسلط در محدوده‌ی پیرامونی خود و همکاری با شهر تهران در کنار وابستگی عملکردی، مجموعه‌ی شهری قوی با مرکزیت شهری تهران شکل گرفته و مناطق پیرامونی در دوره‌های قبل به محدوده‌های توسعه‌یافته ی پیوسته در حال تبدیل هستند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل ساختار فضایی منطقه کلانشهری تهران براساس چگونگی جا به جایی های فضایی و الگوهای سفر

در این پژوهش با بهره¬گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار تحلیل شبکه، ضمن شناسایی و تبیین مولفه¬ها و شاخص¬های مرتبط با ویژگی¬های جابه¬جایی و الگوهای سفر؛ به تحلیل ساختار فضایی منطقه کلانشهری تهران بر اساس داده¬های مرتبط با جریان سفر افراد در مقاطع زمانی 1375 و 1385 پرداخته شده است. چگونگی برقراری پیوندهای ارتباطی میان شهرها در سطح منطقه کلانشهری و شکل¬گیری سطوح مختلفی از کانون¬های جذ...

تحلیل خوداتکایی شهرهای جدید در مناطق کلانشهری. مطالعه موردی شهر جدید پردیس در منطقه کلانشهری تهران

شهر جدید، شهری است برنامه‌ریزی شده برای تمرکز زدایی جمعیتی و اقتصادی کلانشهرها که از لحاظ اشتغال و خدمات خود اتکاست. در حالی که امروز یکی از بارزترین چالش‌ها در این شهرها، وابستگی آنها به منطقه کلانشهری، در تامین شغل، امکانات و خدمات است. بررسی رویکردها و نظریه‌های مختلف پیرامون موضوع نشان می‌دهد که عدم تعادل کار-مسکن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و کمبود امکانات و خدمات شهری علت اصلی ای...

متن کامل

تحلیل الگوهای فضایی پراکنده رویی در منطقه کلان شهری تهران

مناطق کلان شهری به عنوان پدیده ای نوظهور در مقایسه ی دیگر شیوه های سکونت انسانی دارای روند شکل گیری و گسترش سریع تری در عرصه های مختلف است. هر منطقه ی کلان شهری با توجه به ویژگی ها و شرایط محیطی خود می تواند از الگوی رشد متفاوتی پیروی کند. بررسی ادبیات موجود در این زمینه نشان می دهد که نمی توان الگوی ثابت و مشخصی برای تمامی مناطق کلان شهری ارائه کرد. ازاین رو بایستی بوسیله ی شاخص هایی به سنجش م...

متن کامل

شناسایی پهنه های همگن جریانی بر اساس جابه جایی های فضایی و الگوهای سفر- مطالعه موردی: منطقه کلانشهری تهران

الگوهای مختلف جابجایی فضایی، حاصل تأثیر عوامل مختلف سکونت، اشتغال و سطح درآمدند. در واقع نسبت به درجه انحراف از میزان رضایت افراد از ارائه این قبیل عناصر، پراکندگی و جابجایی‌های فضایی اتفاق افتاده و الگوهای مختلف فضایی شکل می‌گیرد. بر این اساس، در سطح منطقه کلانشهری تهران با توجه به نحوه پراکندگی این عناصر، انواع مختلفی از جابجایی‌های فضایی و الگوهای سفر شکل گرفته است. شناسایی پهنه‌های همگن جری...

متن کامل

شناخت مناطق همگن برنامه‌ریزی فضایی در منطقه کلانشهری تهران با استفاده از روش خوشه‌بندی k-mean

برنامه‌ریزی فضایی عبارتست از، نحوه توزیع و سازمان‌یابی انسان و فعالیت‌ها در پهنه سرزمین. در اصل برنامه فضایی، برنامه‌ریزی ساختار کالبدی و فعالیتی سطح مورد برنامه‌ریزی است.نخستین کار در فرآیند برنامه‌ریزی در سطوح کلان،تعیین مناطقی به عنوان واحدهای همگن برنامه‌ریزی می‌باشد.از این رو هدف این پژوهش تعیین مناطق همگن برنامه‌ریزی در سطح استان تهران با تأکید بر نظام برنامه‌ریزی شهری و روستایی در این من...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 1

صفحات  123- 146

تاریخ انتشار 2015-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023